Czy każdy prawnik to adwokat kościelny? – cz. 2

Pan Nowak, gdy przeszukiwał wzdłuż i wszerz Internet, natknął się na witrynę sądu kościelnego swojej diecezji. Jakże wielkim zaskoczeniem była dla niego zamieszczona tam lista adwokatów kościelnych zatwierdzonych przez biskupa diecezjalnego do występowania we wszystkich sprawach znajdujących się we właściwości tegoż sądu. Nasz bohater bardzo się zaciekawił. Nie wiedział, że w ogóle funkcjonuje taki zawód – bynajmniej nikt wcześniej mu o adwokatach kościelnych nie wspominał. Postanowił szukać dalej. Chciał dowiedzieć się, kto może pełnić funkcję takiego „specyficznego” adwokata.

Czego dowiedział się nasz bohater? Jaki winien być adwokat kościelny?

• po pierwsze pełnoletni i nienaruszonej sławy – wymóg pełnoletności pozostaje raczej zrozumiały. Zwłaszcza jeżeli weźmiemy pod uwagę to, że w pierwszej kolejności kandydat na adwokata kościelnego musi ukończyć pięcioletnie studia z zakresu prawa kanonicznego. Trudniej natomiast zweryfikować, co kryje się za formułą nienaruszonej sławy (bonae famae). Bez wątpienia jest ona bezpośrednio związana z osobą adwokata kościelnego, jego moralnością, sposobem prowadzonego życia, sprawiedliwością, uczciwością oraz pozytywnym zaangażowaniem w życie Kościoła. Osoba taka nie może swoim życiem prezentować wartości sprzecznych z nauczaniem Kościoła – np. adwokatem kościelnym nie będzie, chociażby najlepiej wykształcony kanonista (tak mówi się na absolwentów prawa kanonicznego), który żyje w nieuregulowanym związku – tj. w związku niesakramentalnym – konkubinacie.
• nadto ma być katolikiem. Jest to zrozumiałe. Nie wyobrażam sobie adwokata kościelnego, który nie zna, nie rozumie i nie akceptuje nauki katolickiej – zwłaszcza odnoszącej się do katolickiego małżeństwa.
• musi być doktorem prawa kanonicznego lub skądinąd prawdziwie biegłym w prawie kanonicznym. Widać, że przy spełnieniu wszystkich wyżej wymienionych przesłanek, są dwie możliwości uzyskania prawa do wpisu na listę. Pierwsza droga to posiadanie doktoratu z prawa kanonicznego. Druga możliwość to bycie prawdziwie biegłym, co w praktyce oznacza, że kandydat musi po zakończeniu studiów z prawa kanonicznego pozytywnie złożyć zawodowy egzamin licencjacki (w żadnym wypadku nie można mylić tego tytułu z popularnym licencjatem uzyskiwanym na polskich uniwersytetach po zakończeniu trzyletnich studiów I stopnia). Kolejno musi on wykazać się doświadczeniem zdobytym w sądach kościelnych. Ostatecznie brane pod uwagę są również kwalifikacje etyczne kandydata. Oceny, czy dana osoba spełnia wszystkie te wymogi, dokonuje biskup diecezjalny, a najczęściej delegowany przez niego wikariusz sądowy (oficjał sądu).
• ostatecznie musi zostać zatwierdzony przez tegoż biskupa diecezjalnego. Po pozytywnym zweryfikowaniu tego, czy dany kandydat posiada wszystkie wyżej wymienione rekwizyty, biskup diecezjalny dokonuje zatwierdzenia. Aprobata może zostać nadana bezterminowo lub na oznaczony czas. Adwokat może zostać zatwierdzony do wszystkich spraw rozpatrywanych w danym sądzie lub tylko do konkretnej sprawy (ad causam). Należy pamiętać, że zatwierdzenie w jednym sądzie kościelnym nie uprawnia do występowania w trybunale innej diecezji – potrzebne jest odrębne zatwierdzenie.

Jak sam widzisz osoby, które zostają dopuszczone do reprezentowania praw swoich klientów w sądach kościelnych muszą przejść długą drogę, w trakcie której zdobywają nie tylko bardzo ważną wiedzę i doświadczenie, ale muszą nadto posiadać określone walory natury etycznej. Adwokat kościelny, to nie ta sama osoba co adwokat świecki. Nie ubiera się do sądu kościelnego na zielono, tudzież na niebiesko (jak widzisz, zdobycie przez konkretną osobę uprawnień do noszenia stroju zielonego lub niebieskiego, w żadnym wypadku nie uprawnia jej do występowania przed sądem biskupim ;D)

W takim wypadku, gdzie należy szukać specjalistów, żeby nie „naciąć się na pomoc” osób wykorzystujących niewiedzę zainteresowanych? Najprostszy sposób to odwiedzenie stron internetowych sądów biskupich. Tam w 90% wypadków zamieszczone są listy adwokatów upoważnionych do występowania we wszystkich sprawach toczących się przed tymi trybunałami. Jednak nie musisz ograniczać się wyłącznie do nich. Możesz wybrać sobie dowolnego adwokata kościelnego zatwierdzonego w innym sądzie, który może reprezentować Twoje prawa w dowolnym sądzie kościelnym – po uzyskaniu zatwierdzenia ad causam (zob. wyżej). Skorzystanie z pomocy adwokata kościelnego daje Ci pewność, że uzyskasz fachową pomoc.

Piszę ten wywód nie bez kozery. Niestety z uwagi tak na małą liczbę adwokatów kościelnych, jak i niewiedzą zainteresowanych, w tym jak do nich dotrzeć oraz z uwagi na brak świadomości funkcjonowania zawodu adwokata kościelnego, wielu zainteresowanych korzysta z pomocy pseudo specjalistów. Często osoby te nie miały wcześniej w rękach kodeksu prawa kanonicznego, a tym bardziej nie spełniają większości wyżej wymienionych warunków do ubiegania się o wpis na listę adwokatów kościelnych. Z tego też faktu, gdy przychodzi do nich Nowak czy Kowalski, oferują, że napiszą potrzebne pisma procesowe (opierając się na swojej wiedzy i doświadczeniu z zakresu prawa świeckiego), ale nie będą mogły udać się do sądu osobiście (oczywiście na poparcie tej okoliczności wymyślają różne, mniej lub bardziej wiarygodne, powody). Nierzadko żądają za swoją asystencję bardzo wysokich honorariów, często nie dając wiele w zamian. Tutaj też jest odpowiedź na pytanie, które postawiłem pod koniec wpisu #4 mit.